Günlük hayatın koşturmacası içinde küçük bir çikolata, sıcak bir kek dilimi ya da sabah kahvaltısında reçelli ekmek… Hangimiz zaman zaman bu tatlı kaçamaklara “hayır” diyebiliyor ki? Ama işin içinde rafine şeker varsa, bu masum gibi görünen lezzetler sağlığımıza sinsice zarar verebiliyor.
Peki nedir bu rafine şeker? Aslında doğada bulunan şekeri, yani glikozu ve fruktozu ayrıştırarak ve işlemden geçirerek elde edilen beyaz şekere “rafine şeker” diyoruz. Bu işlem sırasında şekerin içindeki doğal mineraller ve vitaminler yok olur, geriye sadece “boş kalori” yani boş enerji kalır. Kısacası, enerji verir ama besin değeri taşımaz.
Rafine Şekerin Zararları Nelerdir?
Rafine şekerin en büyük problemi, vücudumuzun ihtiyacı olmayan fazla enerjiyi yüklemesi. Bir süre sonra bu enerji fazlası, kilo alımı, insülin direnci, tip 2 diyabet gibi sorunlara zemin hazırlar. İşte en yaygın zararları:
- Kan Şekerinde Dalgalanmalar: Rafine şeker kan şekerini hızla yükseltir, ardından hızla düşürür. Bu da kısa sürede açlık hissi yaratır ve daha fazla yeme isteği doğurur.
- Bağımlılık Yaratabilir: Yapılan araştırmalar, rafine şekerin beyin üzerindeki etkilerinin bazı bağımlılık yapıcı maddelere benzer olduğunu gösteriyor. Bu da “tatlı krizleri”nin nedenini açıklıyor.
- Bağışıklık Sistemini Zayıflatır: Aşırı şeker tüketimi, vücudun savunma mekanizmasını yavaşlatabilir.
- Cilt Problemleri: Akne, sivilce gibi cilt sorunlarının da arkasında sıklıkla yüksek şeker tüketimi bulunur.
- Kronik Hastalıklar: Kalp hastalıkları, yağlanma, hipertansiyon gibi kronik sorunların gelişiminde de rol oynar.
Rafine Şeker Hangi Besinlerde Gizleniyor?
Şeker sadece çikolata, kek ve tatlılarda mı var sanıyoruz? Aslında günlük hayatta sıkça tükettiğimiz birçok “masum” görünen ürün rafine şekerle dolu. İşte dikkat edilmesi gereken bazı besinler:
- Hazır kahvaltılık gevrekler (özellikle “light” ya da “fit” etiketli olanlar)
- Meyveli yoğurtlar
- Ketçap, barbekü sosu gibi hazır soslar
- Hazır meyve suları ve soğuk çaylar
- Bisküviler, krakerler, gofretler
- Enerji ve protein barları
- Marketlerde satılan paketli ekmekler
- Reçel ve marmelatlar
Bu ürünlerin içerik etiketlerinde “şeker”in farklı isimlerle gizlenmiş olabileceğini unutmayın: glikoz şurubu, fruktoz, mısır şurubu, sakkaroz, dekstroz gibi. Bu sebeple marketten aldığınız ürünlerin içeriklerini okumak çok önemli bir nokta oluyor.
Ne Yapmalı?
Tamamen şekerden kaçınmak gerçekçi olmayabilir. Ancak doğal şekeri tercih etmek, en azından rafine şekeri azaltmak mümkün. Evde yaptığınız keklerde hurma püresi, muz, keçiboynuzu unu gibi doğal alternatifler kullanabilirsiniz. Meyveler tüketebilirsiniz fakat porsiyona dikkat etmeyi unutmadan.
Unutmayın, küçük değişiklikler büyük farklar yaratır. Rafine şekeri azaltmak, enerjinizi daha dengeli kullanmanızı, ruh halinizin daha istikrarlı olmasını ve uzun vadede sağlığınızı korumanızı sağlar.
Tatlıyı sevmek kötü değil; önemli olan neyle tatlandırdığınız.
Pınar Demirkaya, deneyimli bir beslenme uzmanı olarak kendi beslenme ve danışmanlık merkezinde, danışanlarının ideal vücut ağırlığına ve sağlıklı beden durumlarına kavuşması için çalışmalarını sürdürmektedir.
- Çörek Otu: Doğanın Şifası mı, Aşırı Tüketimde Risk mi? - 14 Haziran 2025
- Rafine Şeker Nedir ve Hangi Besinlerde Bulunur? - 10 Haziran 2025
- PCOS ve Aralıklı Oruç: Bedenin Doğal Ritmine Dönüş - 6 Haziran 2025
